Historia Norwegii

Najstarsze ślady człowieka w Norwegii pochodzą sprzed 11 - 12 tys. lat. Z późnej epoki kamiennej pochodzą ryty naskalne z Vingen. Ochłodzenie klimatu spowodowało wyludnienie kraju. Wraz z nastaniem nowej ery, w Skandynawii zaczęły osadzać się plemiona germańskie, określane wspólnym mianem Normanów. Jako, że ziemia nie była tu gościnna i łatwa do gospodarowania, Normanowie z czasem zaczęli swą aktywność kierować w stronę morza. Ponieważ doszli do dużego kunsztu w żegludze morskiej, część z nich zaczęła szukać szczęścia na morzu zajmując się handlem i piractwem. Żeglarze ci, znani jako wikingowie, przez kilkaset lat zdominowali morza Europy. Ich wyprawy miały początkowo charakter łupieżczy, ale później także kolonizacyjny. Największe nasilenie wypraw nastąpiło od końca VIII do połowy XI wieku.

W końcu IX wieku Harald Pięknowłosy podjął dzieło zjednoczenia plemion normańskich, żyjących wzdłuż wybrzeża morza, tworząc państwo norweskie. Wielu Normanów, którym nie w smak były nowe, twarde porządki, wyemigrowało kolonizując Islandię.

Do największego rozkwitu Królestwo Norwegii doszło w XIII wieku za panowania Hakona IV. Pod zwierzchnictwem króla znalazła się wówczas Grenlandia i Islandia. Poważnym błędem okazało się wpuszczenie do stolicy kraju - Bergen kupców z niemieckiej Hanzy. Początkowo ich usługi były nawet korzystne. Jednak z czasem całkowicie zmonopolizowali handel wypierając kupców i żeglarzy norweskich. Szali nieszczęść dopełniła epidemia "czarnej śmierci", która w połowie XIV wieku doprowadziła do śmierci 2/3 mieszkańców kraju.

Osłabiona Norwegia, na podstawie unii kalmarskiej w 1387 r. weszła w unię personalną z Królestwem Duńskim. Silniejsza Dania jednak całkowicie podporządkowała sobie Norwegię, formalnie całkowicie likwidując jej odrębność w 1536 r. Język duński wypierał norweski, który znalazł się na krawędzi wymarcia.

Podczas wojen napoleońskich Dania stała się sojusznikiem Francji. Ogłoszona przez Napoleona blokada Wielkiej Brytanii oznaczała dla Norwegii katastrofę gospodarczą, w ślad za którą przyszła klęska głodu. Co więcej, kraj został wyniszczony przez sojusznika Wielkiej Brytanii - Szwecję.

Po klęsce Napoleona, w traktackie kilońskim w 1814 r., zwycięskie mocarstwa ustaliły, że Norwegia będzie odebrana Danii, a w nagrodę otrzyma ją Szwecja. Rozgoryczeni Norwegowie postanowili wziąć sprawy w swoje ręce i 27 maja 1814 zgromadzenie w Eidsvoll uchwaliło konstytucję niepodległej Norwegii. Kraj jednak był słaby, by przeciwstawić się silniejszej Szwecji. Ta w końcu zgodziła się uznać Norwegię za odrębne królestwo, połączone wspólnym berłem i polityką zagraniczną.

Unia ostatecznie rozpadła się w 1905 r. po konflikcie o zagraniczne służby konsularne. Na króla niepodległej Norwegii wybrano Hakona VII. W tym czasie Norwegowie: Nansen i Amundsen odegrali ważny udział w badaniach i odkryciach polarnych.

Gdy w 1940 r. podczas II wojny światowej kraj został zaatakowany przez wojska hitlerowskie. W jego obronie wzięły udział wojska polskie. Pod Narwikiem walczyła Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich i polska marynarka wojenna.

Po zakończeniu wojny Norwegia przystąpiła w 1949 r. do Paktu Północnoatlantyckiego (NATO). W polityce zagranicznej, po wiekach obcych wpływów i niewoli, kraj dąży do zachowania jak największej niezależności. Z tej racji społeczeństwo Norwegii odmówiło wstąpienia do EWG, a później Unii Europejskiej.