Historia Laosu

Pierwsze wzmianki o ludach zamieszkujących teren dzisiejszego Laosu, pochodzą z okresu VII wieku p.n.e. Obszar nad Mekongiem był zasiedlony przez ludność napływającą z terenów południowych Chin. Trwało to do I wieku p.n.e. Przez lata lud Laotańczyków znajdował się pod władzą tajskiego królestwa Ayutthaya, ale w 1353 roku nastąpił przełom, a mieszkańcy założyli własne państwo Lan Xang. W 1707 roku, kiedy umarł król Lan Xang - Setthathirath II, zostało ono podzielone na 3 odrębne względem siebie królestwa: Vientiane, Champasak i Luang Prabang. W 1828 roku królestwo Viang Chan zostało podbite przez Tajlandię, a pozostałe dwa od 1893 roku znajdowały się pod protektoratem Francji. W okresie II wojny światowej Laos był okupowany przez wojska japońskie, ale po 1945 roku ogłosił niepodległość. Stało się to za sprawą antykolonialnego ruchu wyzwoleńczego Lao Issara, który powołał rząd. Już po roku Francja upomniała się o swoją dawną kolonię i zaczęła okupować kraj.

Kiedy w Champasak w 1946 roku wygasła dynastia królewska, król Luang Prabang - Sisavang Vong połączył oba kraje i stworzył królestwo Laosu. Formalnie niepodległość tego państwa została potwierdzona przez Francję w 1949 roku. Rok później mieszkańcy Laosu zmęczeni ciągłym protektoratem Francji, zawiązali z organizacją Việt Minh antyfrancuski i antykolonialny ruch Pathet Lao. W trzy lata ruch ten kontrolował 30 proc. terytorium kraju i aktywnie współpracował z komunistami księcia Souphanouvonga.

W końcu, w 1954 roku rozegrała się ważna bitwa w historii kraju, pod Điện Bien Phủ.  Francja uznała wówczas niepodległość i pełną niezależność Laosu, który co prawda stał się niepodległym królestwem, ale jego terytorium nadal było targane działaniami wojennymi.

W marcu 1955 roku komuniści z Laosu pod kierunkiem księcia Souphanouvonga stworzyli laotańską partię komunistyczną - Laotańską Partię Ludową, a Pathet Lao stało się ruchem komunistycznym. Część kraju opanowana przez ten ruch od 1964 roku znalazła się pod ostrzałem lotnictwa USA, ponieważ zaopatrywała Wietkong. Chciano w ten sposób zniszczyć Szlak Ho Chi Minha. Do 1973 roku frakcje polityczne ścierały się ze sobą zbrojnie, przez co trwała wojna domowa i naloty wojsk USA. W 1960 roku wybory do parlamentu wygrał Pathet Lao i miał miejsce prawicowy zamach stanu. Po stronie prawicy było USA, a po stronie komunistów - Demokratyczna Republika Wietnamu.

Kiedy w końcu w 1973 roku ogłoszono pokój, kraj był mocno spustoszony. Utworzono wówczas II rząd koalicyjny premiera Souvannaphoumy.

Kiedy upadł Wietnam Południowy, partyzanci komunistyczni opanowali stolicę Laosu. Deportowano funkcjonariuszy poprzedniego systemu wraz z rodzinami do obozów, gdzie wielu zginęło lub było torturowanych. Wojskowi i policja laotańska zesłani zostali do obozu o zaostrzonym rygorze na wyspie Nam Ngum.

W 1975 roku abdykował przymusowo król Savang Vatthana, a władzę w Laosie przejął przywódca komunistów książę Souphanouvong. Wówczas ogłoszono republikę. Rodzina królewska została wysłana do obozu reedukacyjnego na północy kraju, a w grudniu 1989 roku ogłoszono, że wszyscy zmarli w obozie. W 1975 roku zawarto sojusz Laosu z Wietnamem, a w dwa lata później porozumienie o przyjaźni i współpracy wojskowej, kulturalnej i gospodarczej.

Od 1975 roku nastąpił ścisły sojusz kraju z Wietnamem, w 1977 podpisano porozumienie o przyjaźni i współpracy gospodarczej, wojskowej i kulturalnej. W tym czasie umęczona ludność cywilna zaczęła uciekać do Tajlandii, ale wojsko i policja komunistyczna udaremniała takie zapędy zbrojnie. Szacuje się, że zabito na granicy do 45 tys. ludzi. W latach 1962-1973 najprawdopodobniej w konfliktach zginęło około 300 tys. ludzi - cywilów i wojskowych.

W 1986 roku ze stanowiska prezydenta zrezygnował Souphauvong, a rządy w państwie objął były dowódca oddziałów wojskowych Pathet Lao premier Kaisone Phomvihane. Od tego czasu normalizowała się sytuacja w Laosie i jego stosunki międzynarodowe.