Historia Kambodży

Historia Kambodży sięga wiele setek lat wstecz, choć według archeologów pierwsze, zorganizowane formy polityczne państwa Funan istniały w tym miejscu w okresie od I wieku naszej ery. Około VI wieku państwo zostało zajęte przez księstwo Czenla, a na początku IX wieku powstało w tym miejscu zjednoczone imperium Khmerów, którymi panowali królowie z dynastii angkorskiej. W tym czasie stolicą kraju był Angkor Thom, ale po zajęciu imperium przez Tajów, stolicę przeniesiono do Phnom Penh, gdzie jest do dziś.

Od początku powstania Kambodży ludność wyznawała hinduizm, ale wraz z upadkiem imperium Khmerów zanikły wierzenia hinduistyczne, a mieszkańcy zaczęli wyznawać buddyzm. W XVI wieku na tereny te przybyli misjonarze europejscy, z wiarą chrześcijańską.

Ważnym punktem w historii Kambodży było podbicie kraju w XIX wieku przez Francję, przez co w 1983 roku stał się on francuskim protektoratem, a w 1884 roku kolonią. W 1887 roku wraz z wieloma innymi krajami Kambodża została włączona do kolonialnych Indochin Francuskich.

Mieszkańcy - dumni Khmerowie i ich potomkowie, nie chcieli godzić się na panowanie obcych, dlatego organizowali powstania niepodległościowe w okresie pomiędzy XIX i XX wieku, ale bezskuteczne. W latach 1941-1945 Kambodża dostała się pod okupację japońską, a w kolejnym roku pod okupacją tajlandzką. Stała się areną walk wojsk kolonialnych i niepodległościowej organizacji Việt Minh z Wietnamu w trakcie I wojny indochińskiej. Khmerowie odzyskali wówczas wiarę w to, że ich ojczyzna może być niepodległa, do czego doprowadzono w 1949 roku. Proklamowano niepodległość Kambodży w ramach Unii Francuskiej, a kiedy w latach 50. ubiegłego wieku Francuzi na mocy konfederacji genewskiej, zmuszeni byli do wycofania się z Wietnamu, również i ten kraj stał się wolny. Kambodża w 1955 roku została przyjęta do Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Pomiędzy 1953 a 1970 rokiem istniało tu Królestwo Kambodży. Początkowo władzę objął w nim król Norodom Suramarit, a następnie Norodom Sihanouk, który rządził w oparciu o monarchistyczną Powszechną Wspólnotę Socjalistyczną. To on odpowiadał za udostępnienie swoich terenów wojskom Wietkongu podczas wojny wietnamskiej. Po sfałszowanych wyborach w połowie lat 60. XX wieku, do władzy doszedł proamerykański premier Lon Nol, który zaczął rozprawiać się z lewicowymi sojusznikami z partii Pracheachon. Odbiło się to negatywnie na kondycji ekonomicznej kraju, przez co w 1967 roku wybuchła rebelia chłopska w Battambangu. Pod nieobecność króla, premier Lon Nol ogłosił w Kambodży stan wojenny i rozbił siły powstańców. Powstała wówczas partyzantka, na czele której stanęli Czerwoni Khmerowie, kierowani przez Pol Pota. W ten sposób doszło do wojny domowej w Kambodży.

W 1970 roku Lon Nol przeprowadził zamach stanu i obalił króla, likwidując Królestwo Kambodży. Na jego miejsce powstała Republika Khmerów. Po puczu premier udał się na emigrację do Chin i utworzył Zjednoczony Front Narodowy, popierający Czerwonych Khmerów w walce z reżimem. Doprowadziło to do walk pomiędzy siłami Wietkongu, a Khmerami wspieranymi przez USA. W 1975 roku Czerwoni Khmerowie obalili rządzący reżim i utworzyli Demokratyczną Kampuczę, w której krwawe rządy sprawował Pol Pot. Zginęło wówczas nawet około 25 proc. populacji kraju. Demokratyczna Kampucza popadła w konflikt z Wietnamem i rozpoczęły się kolejne walki. Po obaleniu Czerwonych Khmerów przez Zjednoczony Front Ocalenia Narodowego Kambodży wspierany przez ZSRR w 1979 roku, przez co proklamowana została Ludowa Republika Kampuczy, w której pierwszym premierem został Hun Sen. Wycofani na zachód kraju Czerwoni Khmerowie w 1982 roku sformułowali popierany przez króla Sihanouka Koalicyjny Rząd Demokratycznej Kampuczy. Siły Czerwonych Khmerów starły się z siłami Ludowej Republiki Kampuczy i Wietnamu w połowie lat 80. XX wieku. W tym samym czasie rozpoczęto rozmowy pokojowe, ale Czerwoni Khmerowie kontynuowali działania partyzanckie, wyłamując się z układu pokojowego. W październiku 1993 roku po przeprowadzeniu nadzorowanych przez ONZ wyborów zwyciężyli pro wietnamscy zwolennicy króla Sihanouka. Utworzono monarchię z elementami demokracji parlamentarnej, a główną postacią sceny politycznej został Hun Sen. Kiedy w 1998 roku zginął Pol Pot, Czerwoni Khmerowie w końcu złożyli broń.

W 1999 roku Kambodża stała się członkiem Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej. W 2004 roku na tron Kambodży wszedł syn Norodoma Sihanouka - Norodom Sihamoni.