Opis
Informacje podstawowe:
Liczba mieszkańców: 753 tys.
Numer kierunkowy telefonu: 0031/20
Ważniejsze numery telefonu:
Policja: 112
Pierwsza pomoc: 112
Czas lokalny: Warszawa: 12.00, Amsterdam: 12.00
Komunikacja miejska:
Metro: miasto obsługują dwie linie metra, jest najdogodniejsze do dojazdu na przedmieścia
Pociąg: liczne pociągi podmiejskie pozwalają na szybki dojazd na przedmieścia
Tramwaj: jest najdogodniejszy do poruszania się po centrum, miasto posiada także cztery linie szybkiego tramwaju sneltram, łączące centrum z przedmieściami
Autobus: jest najdogodniejszy do dojazdu na przedmieścia
Autobus wodny: pozwala na przejażdżkę po kanałach, wszystkie rejsy zaczynają się przy Singelgracht, naprzeciwko Rijksmuseum, przystanki pozwalają na przerwanie podróży i kontynuowanie jej kolejnym statkiem
Adres informacji turystycznej: VVV Amsterdam, Stationsplein 10
Historia
Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1275 r. Miasto, jak mówi sama jego nazwa, zostało założone przy tamie (Damme) na rzece Amstel. Książęta Holandii uczynili z niego port, w którym pobierano opłaty za importowane z Hamburga piwo.
Z czasem miasto nabrało znaczenia jako ważny port przeładunkowy. Wkrótce, dzięki współpracy ze związkiem hanzeatyckim, miasto opanowało handel towarami przywożonymi z Morza Bałtyckiego. W XVI wieku większość zboża wywożonego z Polski trafiała do Amsterdamu.
Po zwycięskim powstaniu skierowanym przeciwko hiszpańskiemu władcy Amsterdam stał się głównym miastem niezależnych Zjednoczonych Prowincji Niderlandów. Miasto wkroczyło w XVII stuleciu w swój Złoty Wiek. Liczna flota kupiecka dostarczała niesłychanego bogactwa i zapewniła sobie dominującą pozycję na światowych wodach.
Schyłek świetności nastał na początku XVIII wieku po wplątaniu się kraju w długotrwałe wojny o sukcesję hiszpańską. W 1795 r. miasto zajęli Francuzi, przejmując kontrolę nad bogatymi kupcami.
Wraz z upadkiem Napoleona władzę w Niderlandach przejął Wilhelm I Orański, koronując się na króla zjednoczonego kraju. Jednak stolica została ustanowiona w Hadze, gdyż bogaty i samodzielny Amsterdam uznany został za zbyt silny ośrodek mogący łatwo wpływać na decyzje dotyczące kraju.
Miasto znacznie zwiększyło liczbę ludności w 2 połowie XIX wieku. Powstały nowe dzielnice, m.in. Nowe Południe, zaprojektowane przez architektów szkoły amsterdamskiej. Straty przyniosła I wojna światowa na skutek blokady portów. Kolejne zniszczenia przyniósł koniec II wojny, gdy wycofujący się Niemcy wysadzili w powietrze wszystkie groble i tamy na wybrzeżu Morza Północnego.
W latach 60. XX wieku miasto stało się miejscem narodzin radykalnych ruchów społecznych. Amsterdam zasłynął z niecodziennych happeningów Jaspera Gfootrelda oraz ruchu provosów i “Wolengo Państwa Oranje" założonego przez studenta filozofii Roela van Duyna. Wraz z narastaniem problemów mieszkaniowych w latach 80. wyłonił się ruch dzikich lokatorów - squatersów, nielegalnie okupujących opuszczone budynki.
Miasto jest dziś jednym z dynamiczniej rozwijających ośrodków Europy. W dużej jednak części zachowało dużo ze swojego dawnego “hiposowskiego" stylu życia. W liberalnym podejściu do wielu problemów społecznych jak narkotyki czy prostytucja nadal wyróżnia się w świecie.
Główne atrakcje
Amsterdam określany jest mianem “Wenecji Północy". Miasto leży na ponad 100 wyspach, rozdzielonych ponad 160 kanałami spiętych wieloma mostami. Stare Miasto zachowało nienaruszony od czterech wieków układ urbanistyczny.
Miasto ma kształt wachlarza. Jego centrum stanowi Stare Miasto oparte o rzekę Ijseelmeer na północy i kanały Singel i Herengracht z pozostałych trzech stron. Jego sercem jest plac Dam. To w tym miejscu znajdowała się tama przez rzekę Amstel, która dała miastu pierwotną jego nazwę: Amstelledamme.
Naokoło placu znajdują się najważniejsze budowle miasta. Pierwsza z nich to XVII - wieczny Pałac Królewski - Koninklijk Paleis. Zbudowano go w czasach, gdy Niderlandy były republiką, jako ratusz. Była to największa tego typu budowla w Europie, przez swoje rozmiary i okazałość miała podkreślić rangę władzy obywatelskiej w mieście.
Aby tak olbrzymia budowla mogła powstać na grząskim podłożu wbito w ziemię 13659 pali drewnianych przywiezionych statkami z ziem polskich. Na pałac królewski zamienił ratusz brat Napoleona, stwierdzając, że jest to jedyna budowla w mieście godna króla.
Obok wznosi się XV - wieczny Nowy Kościół - Nieuwe Kerk. Przez wieki rywalizował z pałacem o pierwszeństwo. Odbywają się w nim główne uroczystości państwowe, m.in. koronacje i śluby królewskie. Środek placu zajmuje Narodowy Pomnik Ofiar Wojny.
Sąsiednia dzielnica czerwonych latarni, znana na całym świecie dzielnica rozpusty, mieści w sobie także najstarsze zabytki miasta. Należy do nich Stary Kościół z XIV wieku. Od średniowiecza stanowił miejsce pielgrzymek po cudzie, który zdarzył się w nim tuż po zbudowaniu świątyni. We wnętrzu była pochowana pierwsza żona Rembrandta, znana z portretu Saksja. Dzielnica sięga po Nowy Rynek czyli Niewmarkt z ładnym budynkiem wagi.
Wokół Starego Miasta rozciąga się pierścień trzech kanałów zwany Grachtengordel. Rejon ten został zabudowany w okresie Złotego Wieku Amsterdamu przez najokazalsze rezydencje kupieckie. Najbardziej reprezentacyjny jest kanał Herengarcht z rejonie Złotego Zakrętu.
Muzea i galerie
Muzeum Państwowe (Rijksmuseum), Stadhouderskade 42, (przy przystanku tramwaju Spiegelkracht) - przedstawia kolekcję wspaniałego malarstwa holenderskiego od XV do XIX wieku. Znajduje się tu ponad dwadzieścia płócien Rembrandta z najsłynniejszym jego obrazem: Nocna straż. Muzeum posiada także ciekawą kolekcję sztuki użytkowej.
Muzeum van Gogha, Paulus Potterstraat 7, (przy przystanku tramwaju Van Baerlest) - prezentuje ponad 200 obrazów ze wszystkich okresów twórczości artysty.
Muzeum Sztuki Współczesnej (Stedelik), Paulus Potterstraat 7, (przy przystanku tramwaju Van Baerlest) - muzeum plasuje się światowej czołówce, odbywają się tu najważniejsze prezentacje sztuki w mieście.
Dom Anny Frank, Prinsengracht 263 (przy przystanku tramwaju Westermarkt) - sekretne ukrycie w którym znalazła schronienie Anna Frank wraz z rodziną podczas okupacji, nim została wywieziona do obozu zagłady. Dziennik tej nastoletniej żydowskiej dziewczyny jest w wielu krajach obowiązkową lekturą szkolną, a sama autorka stała się znanym na świecie symbolem Holocaustu.
Muzeum Haszyszu, Marihuany i Konopi, Oudezijds Achterburgwal 148 (przy stacji metra Nieuwmarkt) - jedno z bardziej kontrowersyjnych muzeów miasta, ekspozycje poświęcone są roślinie z której wyrabia się najbardziej popularne narkotyki
Zakupy
Spośród rzeczy, które warto przywieźć z Holandii, najlepiej wybrać jeden z licznych gatunków sera lub niezbyt drogie cebulki kwiatów. Można też kupić drop czyli holenderską lukrecję, która występuje w wielu odmianach - z solą, bez soli, z miodem itp.
Inny produkt, który nieodłącznie kojarzy się z Holandią to chodaki. Większość z nich jest pomalowana na jaskrawe kolory i nie bardzo nadaje się do codziennego użytku. Co ciekawe, tylko połowa z ok. 3 mln - rocznej produkcji jest przeznaczana dla turystów. Resztę pochłania rynek krajowy.
Większość sklepów zlokalizowanych jest w rejonie Starego Miasta. Główną ulicą handlową miasta jest Kalverstraat. Jedna z najbardziej popularnych w Holandii sieci sklepów to Vroom & Dreesmann. Warto się tu zaopatrywać w przedmioty codziennego użytku. Nieco tańsza jest równie popularna HEMA. Z reguły przy sklepie tej sieci działa tania restauracyjka.
Warto przejść się po Jardaan. Tradycyjnie uchodzi ona za dzielnicę artystów. Można tu zaopatrzyć w ich prace oraz kupić antyki.
Gdzie zjeść
Restaurant dVijff Vlieghen (Pięć Much), Spuistraat 294-302 tel: 6248369 - jedna z najlepszych restauracji, która zachowała tradycyjny, holenderski charakter mimo naporu turystów, specjalizuje się w kuchni lokalnej
Bolhoed, Prinsengracht 64 tel. 6261803 - uchodzi za najlepszą restaurację wegetariańską w mieście, lokal słynie z cichej, romantycznej atmosfery
Kantjil en de Tijger, Spuistraat 291 tel. 6200994 - z pośród licznych restauracji indonezyjskich w mieście ta jest powszechnie uważana za jedną z najlepszych
Bodega Keyzer, Van Baerlestraat 96, tel. 6711441 - lokal mieści się w rejoni Museumplein, podaje dania kuchni europejskiej i holenderskiej, podawane są w nim świetne dania z dziczyzny
Koriander, Amstel 212, tel. 6277879 - najlepszy lokal na kolację przed pójściem do teatru. Specjalizuje się w kuchni europejskiej i holenderskiej.
Rozrywka
Do najbardziej znanych na świecie rejonów miasta należy dzielnica czerwonych latarni. Znajduje się na Starym Mieście w obrębie ulic Warmoestraat, Galderskade i Oude Doelenstraat. Odbywają się tu osławione peep - show i sex-show, do których zaczepiają przechodniów uliczni nagabywacze. Na witrynach przesiadują prostytutki.
Dzielnica ożywa dopiero nocą, w dzień niewiele wyróżnia się od innych części Amsterdamu. Dla kontrastu, co roku, w ostatnią niedzielę przed 15 III przez dzielnicę przechodzi Omgang, czyli cicha procesja katolików do kościoła św. Mikołaja.
Na turystów czeka tu jednak całe mnóstwo innych atrakcji. Amsterdam to miasto licznych klubów nocnych, kawiarni i dyskotek, które są rozrzucone po całym mieście. W wielu z nich odczuwa się jeszcze dawną atmosferę hipisowską, z której słynęło główne miasto Holandii. Pikanterii dodaje fakt, że jest to jedyny kraj w Europie, w którym posiadanie i zażywanie tzw. miękkich narkotyków nie jest traktowane jako przestępstwo.
Jedną z ważniejszych dzielnic rozrywki miasta jest rejon wokół placu Leidesplein. Znajduje się tu większa część nocnych lokali, dyskotek, kin i restauracji. Podobną rangę ma plac Rembrandtplein. Do najbardziej znanych klubów należy iT, przy Amstelstraat 24 i RoXY, przy Singel 465, można jednak mieć w nich problemy z dostaniem się do środka. Całonocne dyskoteki odbywają się w Silo przy Westerdoksdijk 51. Klub został zorganizowany przez jedną z komun squatersów.
Amsterdam może się także poszczycić dość bogatym życiem muzycznym. W mieście często odbywają się koncerty rockowe i folkowe, szczególnie na początku lata, gdy odbywają się festiwale Worlds Roots Festival i Drum and Rytms Festival.
Największymi salami koncertowymi są Melkweg czyli Droga Mleczna, przy Lijbaansgracht 234a i Paradiso przy Weterinschaus 6 - 8.
Miasto upodobali sobie także muzycy jazzowi. Do bardziej znanych barów, w których można stale posłuchać tej muzyki należy Café Alto przy Korte Leideswarsstraat 115 i Bimhuis przy Oude Schaans 73-77.
Związki z Surinamem - byłą kolonią holenderską w Ameryce Południowej sprawiają, że równie często można usłyszeć w mieście muzykę latynoską, szczególnie w klubach w rejonie Leidesplein.
Wysoką rangę w Amsterdamie ma także muzyka poważna. Royal Concertgebouw Orchestra i Netherlands Philharmonic należą do z najlepszych orkiestr symfonicznych świata. Koncertują w filharmonii - Concertgebouw, przy Concertgebouwplein, uznawanej za najpiękniejszą salę koncertową świata.
Amsterdam to także miasto ulicznych grajków. Najczęściej można ich posłuchać na ruchliwym placu Dworcowym, czyli Stationsplain.
