Rekiny na Majorce – czy jest bezpiecznie?

Największa wyspa Balearów – hiszpańska Majorka, słynie z rozległych plaż, lazurowej wody i słonecznej pogody. Każdego roku ta popularna destynacja przyciąga miliony turystów z całego świata. Niektórzy z nich obawiają się obecności rekinów w wodach przybrzeżnych. Czy słusznie?

W tym artykule rozwiewamy wątpliwości na temat rekinów w wodach Majorki, przyglądamy się także ich zachowaniom oraz środkom ostrożności, które pozwolą uniknąć ryzyka podczas wakacji nad morzem.

Rekiny –  jakie gatunki w wodach Majorki?

Morze Śródziemne, które otacza Majorkę, jest przestrzenią życia dla około 47 gatunków rekinów. Wody w tym regionie świata są dość ciepłe, co sprzyja różnorodności morskich stworzeń. Jak wskazują dane, populacja rekinów w Morzu Śródziemnym jest z roku na rok coraz mniej liczna, głównie z powodu nadmiernych połowów i niekorzystnych zmian klimatu. Co ciekawe – wbrew popularnym przekonaniom, większość rekinów, które żyją w Morzu Śródziemnym jest niegroźna dla ludzi. Żywią się one planktonem i mniejszymi rybami i z reguły stronią od miejsc, gdzie mogą pojawić się ludzie. Sprawdźmy, jakie gatunki występują w wodach okalających Majorkę najczęściej.

Rekiny błękitne (Prionace glauca)

To jeden z najczęściej spotykanych gatunków wokół Majorki. Mają długie, opływowe ciała, a dorosłe osobniki osiągają długość nawet do 3 metrów. Charakterystyczną cechą jest ich grzbiet, który zwykle jest ciemnoniebieski, brzuch natomiast biały. Rekiny te mają raczej spokojną naturę i rzadko zbliżają się do ludzi, których traktują jak zagrożenie. Rekiny błękitne są aktywne głównie nocą, gdy wypływają na żer. Ich pożywienie stanowią głównie ryby i kałamarnice.

Rekiny mako (Isurus oxyrinchus)

To bardzo szybkie i zwinne drapieżniki, które sprawnie poruszają się w wodzie, nawet przy dużych prędkościach. Dorosłe ryby mogą osiągać długość do 4 metrów. Charakteryzuje je tzw. torpedowata sylwetka, a także wydłużony pysk oraz duże, ciemne oczy. Ich umaszczenie jest ciemnoniebieskie lub szare, a podbrzusze białe. Mako  być agresywne, gdy wyczują zagrożenie lub krew, jednak na Majorce są bardzo rzadkie. Na co dzień żywią się głównie rybami.

Rekiny piaskowe (Carcharhinus plumbeus)

Inaczej rekiny żarłacze, dorosłe osiągają długość do ok. 2,5 metra. Ryby te mają szeroki pysk i dość masywną budowę. Ich grzbiet jest ciemny, brązowoszary, a brzuch pozostaje biały. Rekiny te zwykle wybierają głębsze wody, gdzie żywią się rybami i małymi ssakami morskimi.  Są spokojne, unikają kontaktu z ludźmi i niezwykle rzadko zbliżają się w rejon plaż.

Rekiny białe (Carcharodon carcharias)

To prawdziwe giganty! Dorosłe osobniki osiągają długość nawet do 6 metrów! Ten gatunek rekina jest najbardziej rozpoznawalny, głównie za sprawą filmów i literatury, gdzie zwykle ukazany jest jako niebezpieczny i krwiożerczy drapieżnik. Być może to przez jego rozmiary, masywną sylwetkę oraz charakterystyczny szeroki pysk i ostre zęby. Ich grzbiet jest koloru szarego lub niebieskawego, natomiast brzuch biały. Pamiętajmy jednak o tym, że rekiny białe atakują tylko jeśli są głodne lub wyczują zagrożenie. Ryzyko spotkania z tym gatunkiem rekina w wodach Majorki jest ekstremalnie małe. Wolą one przebywać w głębszych, chłodniejszych wodach Morza Śródziemnego.

Incydenty z rekinami na Majorce

Na przestrzeni wielu lat, na Majorce odnotowano kilka przypadków spotkań ludzi z rekinami.

• 1981 rekin błękitny został zauważony w pobliżu popularnej plaży Cala Millor. Turyści szybko opuścili wodę, a rekin odpłynął bez incydentów.
• 1995: Rekin mako zbliżył się do łodzi rybackiej niedaleko wybrzeża Majorki. Rekin nie wykazywał agresji i szybko odpłynął.

W ostatnich latach liczba incydentów nadal pozostaje minimalna. Nowoczesne technologie monitorowania wód przybrzeżnych oraz szersze działania prewencyjne, zdecydowanie zmniejszyły ryzyko niebezpiecznych spotkań z drapieżnikami.

• 2018 - w pobliżu plaży Illetas pojawił się rekin błękitny. Szybkie działanie władz, które zadecydowały o natychmiastowym zamknięciu plaż pozwoliła uniknąć zagrożenia.
• 2020 - w rejonie popularnego miejsca do nurkowania Sa Dragonera pojawił się rekin piaskowy, który żerował w pobliżu. Był jednak spokojny i nie wykazywał zainteresowania względem nurków.

Rekiny w Morzu Śródziemnym - środki ostrożności

Lokalne władze Majorki, działające w rejonie wybrzeża, regularnie monitorują wody morskie, szczególnie w pobliżu plaż oraz miejsc, popularnych wśród miłośników nurkowania. W tym celu z powodzenie wykorzystywane są kamery podwodne oraz drony, które potrafią szybko wychwycić potencjalne zagrożenie oraz zaalarmować odpowiednie służby.  

Edukacja turystów

Zarówno hotele, które są zlokalizowane przy plażach lub w ich sąsiedztwie oraz lokalne władze, dbają o rzetelne informowanie turystów na temat aktualnego stanu wód przybrzeżnych. Prowadzone są także sezonowe kampanie edukacyjne, które pozwalają na zwiększenie świadomości turystów w kwestii bezpiecznego zachowania się w wodzie. To pozwala na większy komfort wypoczynku odwiedzającym, a także zmniejsza ilość ryzykownych incydentów.

Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa

Podobnie jak wiele innych wakacyjnych destynacji na świecie, które oferują wypoczynek nad morzem, Majorka wprowadziła zakaz dokarmiania ryb i nadmorskiego ptactwa. Wyrzucanie pożywienia z łodzi podczas rejsu czy wędkowania, a nawet z pomostu, może przyciągać inne stworzenia, w tym drapieżniki takie jak rekiny. Dlatego te praktyki są surowo zabronione w większości kurortów oraz karane wysokimi grzywnami. Warto o tym pamiętać, będąc na wakacjach nie tylko na Majorce, ale wszędzie tam, gdzie wypoczywamy nad ciepłym morzem.

Co jeśli pojawi się rekin?

W przypadku, gdy służby przybrzeżne odnotują fakt pojawienia się rekina w pobliżu plaży, natychmiast uruchamiane są procedury awaryjne - w tym obowiązkowe zamknięcie plaży dla turystów oraz pozostałych osób (mieszkańcy oraz obsługa hotelowa są także objęci zakazem) oraz absolutny zakaz kąpieli i wypływania w morze na deskach, kajakach, skuterach, a nawet małych łodziach motorowych. Po namierzeniu osobnika, który potencjalnie stanowi zagrożenie , władze monitorują go aż do momentu, gdy opuści dany obszar. Aby zmniejszyć ryzyko spotkania z rekinem, warto także we własnym zakresie przestrzegać kilku ważnych zasad:

• Unikaj pływania w pojedynkę

W grupie zawsze jest bezpieczniej, niż w pojedynkę. Rekiny traktują większe zbiorowisko ludzi jako zagrożenie i raczej oddalą się, niż będą chciały podpłynąć.

• Unikaj pływania wieczorami i w nocy

Rekiny żerują zwykle podczas zmierzchu oraz w nocy. Romantyczna kąpiel w morzu czy samotne pływanie raczej nie są rekomendowane po zachodzie słońca. Lepiej do morza wchodzić w dzień, gdy w oświetlonej przez słońce wodzie szybciej zauważymy ewentualne zagrożenie. Na pewno jest wtedy bezpieczniej.

• Zachowaj spokój

W przypadku gdy zobaczysz w wodzie dużą rybę (nie każda jest rekinem!), za wszelką cenę zachowaj spokój. Panika i gwałtowne ruchy mogą być dla drapieżnika sygnałem do ataku – bowiem może odebrać on nasze zachowanie jako zagrożenie. Zamiast tego, postarajmy się powoli i spokojnie oddalać się od rekina. Po wyjściu na brzeg warto zawiadomić recepcję hotelu lub odpowiednie służby lokalne, aby zmniejszyć ryzyko ataku na innych pływających.

• Opuść wodę w przypadku zranienia

Krew może zwabić rekiny, które wyczuwają ją nawet z dużych odległości, dlatego jeśli w wodzie skaleczysz się o kamień czy rafę koralową, bezzwłocznie wyjdź z wody.  Nie lekceważ tego,  nawet gdy krew przestałą się sączyć – w wodzie pozostał jej ślad, a to może stanowić zagrożenie.

• Unikaj błyszczących przedmiotów

Piękne wakacyjne kolczyki czy modny złoty zegarek lepiej zostaw na leżaku lub w hotelowym sejfie. Biżuteria oraz akcesoria takie jak zegarki, w wodzie przypominają kolorowe i błyszczące ryby, którymi żywią się rekiny. Dlatego unikaj noszenia takich przedmiotów podczas pływania, jeśli nie chcesz stać się obiektem zainteresowania rekinów. Ta sama zasada dotyczy strojów kąpielowych – jeśli są ozdabiane błyskotkami, cekinami itp. – lepiej założyć je tylko i wyłącznie do kąpieli… słonecznych nad brzegiem morza. 

• Słuchaj ratowników

Ratownicy współpracują ze służbami przybrzeżnymi i mają zawsze aktualną wiedzę na temat warunków w wodzie oraz potencjalnych zagrożeń. Zamiast udawać znawcę morskiej toni, lepiej słuchać ich rad i ostrzeżeń, aby spędzić bezpieczne wakacje na Majorce.

Co zrobić w wodzie z dzieckiem, gdy zauważysz rekina?

Pewnie zdarzyła ci się beztroska zabawa w wodzie, zwłaszcza na materacu czy dmuchańcach, która kończy nieco dalej od brzegu. Wakacyjna atmosfera sprzyja rozluźnieniu, jednak nie w kwestii bezpieczeństwa. Jeśli pozostajesz w wodzie z dala od plaży i jesteś z dzieckiem oraz zauważysz w wodzie coś niepokojącego:

• Zachowaj spokój

Twoja reakcja będzie miała bezpośredni wpływ na twoje dziecko. Zachowaj spokój i nie wprowadzaj paniki, gwałtowne ruchy, krzyk i ucieczka zwiększają ryzyko ataku. Przez  drapieżnika to może być także odebrane jako zagrożenie i może stać się agresywny.

• Weź dziecko na ręce

Jeśli to możliwe, poproś dziecko aby spokojnie podpłynęło do ciebie i weź je na ręce, Trzymaj je blisko siebie, dzięki temu będziesz lepiej widzieć co dzieje się wokół was. Nie wzbudzaj strachu, lecz spokojnie i powoli kieruj się z dzieckiem w stronę brzegu.

• Ostrzeż innych

Jeśli w wodzie są inne osoby, poproś by zbliżyły się do was, poinformuj o zagrożeniu możliwie spokojnie. Pamiętaj, że w grupie jest mniejsze ryzyko ataku – przekaż tę informację innym.  Razem macie większe szanse na odpędzenie drapieżnika.

• Myśl!

Zawsze wchodząc do wody kieruj się zdrowym rozsądkiem. Unikaj ryzykownych sytuacji. Nie wchodź do wody w nieoznakowanych miejscach oraz pod wpływem alkoholu czy innych substancji. Pamiętaj, spędzaj czas na strzeżonych plażach i pływaj tylko na wyznaczonym obszarze, gdzie o twoje bezpieczeństwo dba ratownik, który jest osobą przeszkoloną i działającą w porozumieniu z lokalnymi władzami, a twoje wakacje na Majorce z pewnością będą spokojne i beztroskie.