Muzyka na Kubie – rytmy, które płyną z duszy

Kuba – czyli największa wyspa Karaibów, od wieków rozbrzmiewa rytmami muzyki. To miejsce, które mimo zmiennych losów i trudnej historii, jest pełne życia i pasji. Dźwięki towarzyszą Kubańczykom już od najmłodszych lat, a wielu z nich twierdzi, że miłość do muzyki płynie w ich żyłach, dzięki czemu słyną też z gorącego temperamentu.

Kubańska muzyka jest częścią tożsamości narodowej i tutejszej kultury. Już od wielu lat jest także inspiracją dla wielu gatunków muzycznych na całym świecie, łącząc w sobie brzmienia afrykańskie, hiszpańskie i karaibskie. Łączy się także z historią samej wyspy, a jej wpływy są obecne na całym świecie.

Korzenie muzyki kubańskiej

Jej charakter wykształcił się prawdopodobnie jeszcze w czasach kolonialnych, kiedy wyspą rządzili Hiszpanie. Pod koniec XVI wieku na Kubę zaczęto sprowadzać niewolników z Afryki, którzy stanowili siłę roboczą na plantacjach. To właśnie w tym czasie, różne kultury i tradycje muzyczne zaczęły się przenikać i tworzyć nowe style, co dało początek charakterystycznym brzmieniom Kuby.

Afryka

Afrykańscy niewolnicy sprowadzili ze sobą rytmiczne pieśni etniczne, tańce i tradycje związane z muzyką – między innymi wspólne granie przy ognisku czy przygrywanie na prostych instrumentach podczas ważnych, rodzinnych wydarzeń. Popularne w Afryce bębny, marakasy czy guiro (instrumenty zrobione z tykwy) i ich dźwięki, charakterystyczne dla kultury afrykańskiej, były używane do wyrażenia szacunku wobec kultu przodków, a także służyły do przekazywania rodzinnych opowieści.

Hiszpania

Z kolei Hiszpanie przywieźli ze sobą na Kubę swoje melodie i instrumenty. W czasach kolonialnych na Półwyspie Iberyjskim królowały bowiem dźwięki gitary, skrzypiec czy klawesynu. Muzyka hiszpańska opierała się na tradycji europejskiej i była bardziej złożona oraz melodyjna. Jej połączenie z rytmicznymi dźwiękami z Afryki, stworzyło mieszankę, z której do dziś słynie wyspa.

Karaiby i Francja

Dzisiejsza muzyka Kuby jest połączeniem wielu kultur i tradycji. Poza korzeniami afrykańskimi i hiszpańskimi, na przełomie wieków wyspę zasiedlali także emigranci z Haiti, Francji, Meksyku czy Jamajki, którzy przywozili ze sobą nie tylko nadzieję na lepsze życie, ale też bogate tradycje muzyczne. W regionie karaibskim rozwijały się poza tym gatunki takie jak bachata, mambo, cha-cha czy bolero. Łączyły one żywe, energetyczne rytmy z melodyjnym śpiewem, a piosenki najczęściej opowiadały o miłości i życiu zwykłych ludzi.

W XX wieku kubańska muzyka stała się już na tyle popularna, że zaczęła przenikać do pozostałych krajów Ameryki Łacińskiej, a także do Stanów Zjednoczonych. Szczególną sławę zyskała w Nowym Jorku, który był kolebką różnych stylów muzycznych, zwłaszcza w latach 50. i 60., kiedy to występy muzyków kubańskich i amerykańskich przyciągały do klubów prawdziwe tłumy. W tym czasie powstała muzyka latynoska, łącząca elementy jazzu, bluesa, a także rocka i tradycyjnych rytmów z Karaibów.

Gatunki muzyczne i taniec na Kubie

Kubańska muzyka to integralna część codziennego życia na wyspie. Kubańczycy są znani z ogromnej miłości do muzyki i tańca, a gorące rytmy salsy, mambo, cha-cha i rumby można usłyszeć niemal wszędzie: na ulicach, w domach, a także w restauracjach czy barach.

Rumba

To tradycyjny kubański taniec i styl muzyczny, znany na całym świecie, którego korzenie sięgają dawnej afro-kubańskiej kultury. Cechuje ją energiczny rytm, z mocnym brzmieniem bębnów i „przeszkadzajek”. Będąc na wakacjach w Hawanie czy Santiago de Cuba, można podziwiać pokazy tego zmysłowego tańca, pełnego namiętności i ekspresji w wielu nocnych klubach i dyskotekach.

Salsa

Powstała z połączenia kubańskiego sonu z jazzem latynoskim. Dziś to jeden z najbardziej rozpoznawalnych stylów muzycznych i tanecznych świata. Na Kubie salsa to niemal „dobro narodowe” – a dla Kubańczyków to nie tylko taniec, ale także styl życia i sposób na wyrażanie własnej ekspresji. Niemal  w każdym, nawet najmniejszym kubańskim miasteczku, można spotkać mieszkańców wyspy tańczących salsę, a liczne szkoły udzielają lekcji tańca zarówno miejscowym, jak i turystom. Co ciekawe, na Kubie każdy gatunek muzyki ma swój charakterystyczny taniec.

Son

To pełny energii i bardzo dynamiczny taniec, który charakteryzuje się precyzyjnym układem tanecznym, skoncentrowanym na szybkich ruchach stóp i zatrzymywaniu ciała w określonych pozach, mających podkreślić dramatyzm i emocje, „opowiadanych” dzięki mowie ciała. Towarzyszy mu mieszanka dźwięków hiszpańskich i afrykańskich. To właśnie son dał początek słynnej, kubańskiej salsie.

Mambo i cha-cha

Mambo i cha-cha to tańce, które zyskały popularność w połowie XX wieku. Mambo można rozpoznać po szybkich, „chodzonych” krokach i dynamicznych ruchach bioder, z kolei cha-cha jest bardziej frywolna, z częstymi zmianami układów i lżejszym, bardziej swobodnym układem kroków. Oba tańce symbolizują radość życia i są pełne wigoru.

Danzón

Jest uznawany za narodowy taniec Kuby, jest pełen gracji i elegancji. Ukształtował się w XIX wieku, charakteryzują go powolne, dostojne kroki i nieco formalny charakter – przez co pojawia się podczas uroczystości o poważniejszym charakterze. Często towarzyszy mu także orkiestra.  

Habanera

Ten taniec przypomina tango. Jest więc majestatyczny w pozach i więcej w nim dramaturgii. Jest też wolniejszy i bardziej zmysłowy niż pozostałe style taneczne.

Znani twórcy muzyki kubańskiej

Wielu artystów kubańskich stało się międzynarodowymi gwiazdami, odnosząc spektakularne sukcesy i zyskując popularność wśród melomanów w wielu krajach. Kubańska twórczość stała się też inspiracją dla kolejnych pokoleń muzyków, a ich nazwiska są dziś legendami w muzycznym świecie.

Ignacio Piñeiro

Był prawdziwą gwiazdą i jako jeden z najważniejszych twórców gatunku son cubano, przyczynił się do rozwoju muzyki kubańskiej i jej współczesnego brzmienia. Piñeiro był wokalistą legendarnej grupy Septeto Nacional, która zyskałą międzynarodową sławę w latach 20. XX wieku. Jego utwory – jak np. "Échale salsita", do dziś należą do kanonów kubańskiej muzyki.

Benny Moré

Przez Kubańczyków nazywany "El Bárbaro del Ritmo", to jeden z najpopularniejszych artystów kubańskich XX wieku. Ten utalentowany wokalista, kompozytor i dyrygent, z powodzeniem łączył w muzyce elementy son, mambo i bolero. Znakiem rozpoznawczym Moré był jego charakterystyczny, mocny głos i niepowtarzalna charyzma na scenie. Słynne utwory, takie jak "Bonito y Sabroso" czy "Qué Bueno Baila Usted", do dziś są niezwykle lubiane i często można usłyszeć je na Kubie.

Celia Cruz

Okrzyknięta „królową salsy”, była jedną z najważniejszych postaci muzycznych nie tylko na Kubie, ale też na arenie międzynarodowej. Światową sławę zdobyła dzięki niezwykle energetycznym występom, pełnym pasji i zmysłowości. Jej utwór "La Vida Es Un Carnaval" stał się światowym hitem, granym przez największe rozgłośnie radiowe, a jej charakterystyczny okrzyk "¡Azúcar!" stał się symbolem temperamentu, radości życia i dumy z kubańskiego pochodzenia.

Buena Vista Social Club

Tego bandu nie trzeba chyba przedstawiać. Gdy w latach 90-tych kubańska muzyka przechodziła renesans, na scenie międzynarodowej królował zespół Buena Vista Social Club, złożony z „weteranów” sceny muzycznej. Ich autentyczność, swobodne brzmienia i niezwykła radość tworzenia szybko zyskała fanów na całym globie. Powstał o nich też film dokumentalny w reżyserii Wim’a Wenders’a, a członkowie zespołu - jak Compay Segundo, Ibrahim Ferrer i Omara Portuondo, stali się ikonami kubańskiej muzyki.

Dzisiejsza scena muzyczna na Kubie nadal jest żywa i ma spory wpływ na wielu muzyków na całym świecie. Współcześni artyści tacy jak Gente de Zona, doskonale łączą tradycyjne kubańskie rytmy z nowoczesnymi gatunkami muzycznymi, takimi jak reggaeton, ciesząc się  popularnością wśród młodszego pokolenia. Muzycy tacy jak Daymé Arocena, z powodzeniem łączą jazz z afro-kubańskimi dźwiękami, tworząc nowe style kubańskiej muzyki, m.in. latin jazz.

Muzyka jako sposób życia

Na Kubie muzykę słyszy się na każdym kroku. Od nastrojowych dźwięków gitar na ulicach Hawany, po energetyczne rytmy, tańczone przez pary w lokalnych barach i na plażach. Radość życia i kubańską energię słychać w tutejszej muzyce, która od wieków  stanowiła dla Kubańczyków źródło nadziei i wspólnotowej siły.

Kuba to także kraj, gdzie mieszkańcy mają wiele okazji do świętowania. Przed planowaną podróżą na wyspę, warto zatem sprawdzić kalendarz lokalnych imprez. Jedną z najpopularniejszych jest Festiwal Muzyki Latynoamerykańskiej, który odbywa się co roku w Hawanie i jest fantastyczną okazją do poznania tutejszej kultury, lokalnych artystów, a także międzynarodowych gwiazd. Kolejnym, wartym uwagi wydarzeniem jest Carnaval de Santiago de Cuba, obchodzony w lipcu. To prawdziwe święto muzyki i tańca, oddające hołd afrykańskim korzeniom mieszkańców Kuby.

Zatańcz salsę na Kubie!

Wakacje na Kubie mogą być okazją zarówno do wspaniałego wypoczynku w pięknym, karaibskim klimacie, jak i do poznania fascynującej kultury Kubańczyków. To także fantastyczny kierunek dla wszystkich tych, którzy marzą o nauce tańca – znajdujące się tu liczne szkoły taneczne (jak np. słynna Cubamania) kształcą najlepszych kubańskich artystów, w towarzystwie których także turyści, mogą doskonalić swoje umiejętności.

Muzyka na Kubie to coś więcej niż tylko dźwięki – to sposób na życie, wyraz siły ducha i niegasnącej nadziei na lepsze jutro. Dla Kubańczyków muzyka jest powodem do dumy i nieodłączną częścią życia, którą chętnie dzielą z przyjezdnymi, odwiedzającymi tę piękną wyspę na słonecznych Karaibach.