Gdzie leży serce Adriatyku?

George Bernard Shaw, który odwiedził adriatyckie wybrzeże w 1929 roku najbardziej zachwycił się jednym archipelagiem, o którym napisał: „W ostatnim dniu stworzenia, Bóg pragnął ukoronować swoją pracę, dlatego z łez, gwiazd i oddechu stworzył Kornati”…

Serce Adriatyku leży w archipelagu zadarskim, na otoczoną krystalicznie błękitnym morzem wyspę. Mowa o Galešnjaku, wysepce w kształcie serca, leżącej w Kanale Pašmańskim. Pojawiła się po raz pierwszy na mapach 200 lat temu i została opisana przez kartografów napoleońskich.

Wyspa wygooglowana

Jednak swoją światową sławę zawdzięcza przede wszystkim „Google Earth”, które w 2008 roku umieściło ją na liście zjawisk przyrodniczych Republiki Chorwacji, tym samym czyniąc ją jedną z najbardziej znanych wysp w archipelagu zadarskim.

Wysepka ma jedynie 0,132 m² powierzchni. O jej popularności świadczy fakt, że magazyn Forbes umieścił ją na liście najbardziej romantycznych miejsc na Walentynki.

Obecnie Galešnjak jest niezamieszkany i króluje na nim tylko nietknięta przyroda. Jednak w połowie czerwca 2019 roku odkryto znaleziska świadczące o tym, że kiedyś zamieszkiwali go ludzie. Według badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Zadarze istnieją dowody, że wyspa była zamieszkana już ponad 7000 lat temu. Galešnjak i pobliską wyspę Ričul łączyła kamienna konstrukcja, która umożliwiała swobodną komunikację między wyspami. Sama konstrukcja jest uważana za niezwykły projekt budowlany z przeszłości. Odkrycie potwierdziło również, że jest to najstarsza podwodna konstrukcja w tej części Adriatyku. Warto zauważyć, że budowę bardzo złożonego projektu budowlanego w tym czasie datuje się na około 6100 i 5400 p.n.e.

Jedno serce w Chorwacji to za mało

Natura obdarzyła ten mały kraj kilkoma wysepkami właśnie w kształcie serca i wszystkie z nich znajdują się w okolicy Zadaru. Są to wysepki: Rončić, Mrtonjak i Lisac.

W poszukiwaniu innych intrygujących kształtem wysp przenieśmy się do Parku Narodowego Brijuni. Tam znajduje się wysepka Gaz, które zajmuje 6,28 ha powierzchni i posiada 1,13 km linii brzegowej. Widziana z lotu ptaka ma kształt ryby i to właśnie ten kształt Park Narodowy wykorzystał w swoim logotypie. Na wyspie znajdują się pozostałości większego budynku ze zbiornikiem na wodę otoczonego pozostałościami suchego kamiennego muru (suhozid) o wymiarach 80x70 m i wysokości 4 m.

Budowlańcy na liście UNESCO

Warto dodać, że sztuka budowania suchego muru została wpisana w 2018 roku na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO. Polega ona na układaniu murów z kamienia bez użycia zaprawy ani innych spoiw, poza czasami suchą ziemią. Tego typu konstrukcje w Chorwacji zapobiegały tworzeniu osuwisk, a także stanowiły granice parceli i chroniły rośliny przed silnym wiatrem, zwanym bora.

Ponad 23 km suhozidu zdobi małą wysepkę Baljenac, znajdującą się w regonie Szybenika. Dzięki tej wspaniałej zabudowie, patrząc z lotu ptaka, wysepka przypomina gigantyczny odcisk palca z wyraźnie widocznymi liniami papilarnymi.